آنی شاپ | فروش آنلاین به سادگی هر چه تمام
زعفران، زرشک و تزئینات غذا
زعفران چیست؟
زعفران گیاهی با نام علمی Crocus sativus ، از راسته مارچوبه‌سانان و تیره ی زنبقیان می باشد. به خاطر رنگ زرد و قیمت بالایی که دارد به ادویه طلایی معروف شده است.
بیش از ۴ هزار سال است که از زعفران برای خوش بو و خوش طعم کردن غذاها استفاده میشود. امروزه بیش از ۹۰ درصد زعفران دنیا در ایران تولید می شود.
.jpg)
زعفران از ترکیبات شیمیایی متنوعی برخوردار است که عامل اصلی طعم، رنگ و خواص آن می باشند.
در تاریخ، موارد بسیاری دیده شده که زعفران در نقش دارو برای درمان بیماری های زیر بکار گرفته شده است:
آسم.
گرفتگی عضلات.
استرس.
کم خونی و نارسایی قلب.
هم چنین زعفران دارای خواص ضد درد است که به عنوان مسکن طبیعی کاربرد دارد.
در علم پزشکی مدرن استفاده از زعفران برای خواص درمانی آن در رفع مشکلات زیر نیز کاربرد پیدا کرده است:
رفع اضطراب.
درمان سندروم پیش از قاعدگی (PMS).
درمان مقاومت بدن به انسولین.
دیابت.
سرطان.
بیماری های مرتبط با تخریب سلول های عصبی.
اختلالات یادگیری.
اگر چه نقش تعیین کننده ای برای درمان بیماری های بالا بوسیله زعفران هنوز اثبات نشده است . اما ثابت شده که مصرف این ادویه با ارزش در درمان بیماری هایی چون مشکلات جنسی، افسردگی، سندروم پیش قاعدگی و آلزایمر کاملا موثر است.
زعفران، زرشک و تزئینات غذا
خواص علمی زعفران
ترکیبات شیمیایی زعفران مسئولیت خواص تاثیرگزار آن برای سلامتی بدن را بر عهده دارند. زعفران، سطح پروتئین های لازم برای رشد بدن و فشار خون را افزایش می دهند. به فعالیت های سالم مغز مانند فاکتور نورون‌زایی مشتق شده از مغز (BDNF)، فاکتور رشد اندوتلیال عروقی(VEGF) کمک شایانی می کند.
هم چنین این ادویه خواص آنتی اکسیدانی دارد که رادیکال های آزاد که ممکن است به پروتئین ها و دی ان ای داخل سلول ها آسیب برساند را از بین می برد. این ادویه ی معجزه گر، رشد پروتئین های Amyloid beta را که منجر به آلزایمر می شوند، محدود می کند.
به علاوه، مانع رشد آنزیم های استیل‌کولین‌استراز(Acetylcholinesterase) و کاهش سطح استیل کولین در بدن که می تواند مشکلاتی برای پیام رسان های عصبی ایجاد کند، می شود.
خواص زعفران به اینها محدود نمی شود و باید بدانید که ادویه طلایی می تواند سطح کورتیزول را کاهش دهد و سطح استروژن را بالا ببرد؛ که منجر به سلامت استخوان های بدن می شود.
بسیاری از خواص درمانی زعفران از لطف حضور مولکول کروسین در ترکیب این ادویه می باشد. هضم کروسین برای بدن کار ساده ای نیست و به همین دلیل سیستم گوارشی انسان آن را به کروستین تبدیل می کند.
کروستین سطح تولید هورمون شادی آور سروتونین را در مغز افزایش می دهد و به همین علت است که درمان افسردگی با زعفران ممکن شده است.
سافرانال(safranal) : یکی دیگر از مواد شیمیایی حاضر در ترکیبات ادویه طلایی می باشد که:
– فشار خون را افزایش می دهد و ضربان قلب را نیز تنظیم می کند.
– ضد حساسیت است و فعالیت هیستامین ها در بدن را متوقف می کند.
– فعالیت استیل کولین ها را در بدن مختل می کند.
– اضطراب و استرس را از بین می برد.
زعفران، زرشک و تزئینات غذا
زعفران هم چنین خواص ضد ویروسی دارد و جلوی ورود ویروس ها را به سلول های بدن می گیرد.
.jpg)
فواید زعفران برای سلامتی
زعفران، فواید بسیاری برای بدن دارد که بیشتر آنها بدلیل آنتی اکسیدان بودن آن می باشد.
۱. زعفران، آنتی اکسیدان طبیعی
در یک تحقیق که در آن ۲۰ نفر (۱۰ شخص سالم، ۱۰ نفر مبتلا به بیماری سرخرگ کرونری) به مدت ۶ هفته مصرف روزانه زعفران داشتند تحت نظر گرفته شدند. هر دو گروه به طور موثری از اکسیتادیو رادیکال های آزاد در بدن در امان بودند.
خواص آنتی اکسیدان ادویه طلایی از پیری زودرس جلوگیری می کند و از آسیب به پوست شما در مقابل اشعه نور خورشید که می تواند منجر به رشد سلول های سرطانی شود محافظت می کند و در نتیجه به همین علت است که از زعفران در کرم ها و لوسیون های ضد آفتاب استفاده می شود.
۲. سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند
مصرف منظم زعفران گلبول های سفید خون را افزایش می دهد. این در حالیست که منجر به افزایش گلبول های قرمز خون نمی گردد در نتیجه مشکلاتی از قبیل غلظت خون نمی تواند از تاثیرات مصرف زیاد زعفران باشد.
هم چنین، جلوگیری از فعالیت ویروسی در سلول های بدن دلیل دیگری برای اثبات ادعای افزایش سیستم ایمنی بدن شما توسط زعفران می باشد.
۳. مصرف زعفران، انرژی بخش است
کاروتنوئیدهای موجود در زعفران، ذخیره انرژی و قدرت را در عضلات بدن افزایش می دهد. هم چنین قدرت عکس العمل و هماهنگی بین ذهن و چشم ها با این ترکیبات افزایش می یابد.
با افزایش فشار خون و رسیدن اکسیژن به عضلات، زعفران می تواند انتخاب خوبی برای ورزشکاران باشد.
۴. کاهش علائم و سختی های پیش قاعدگی
یکی از قدیمی ترین استفاده های زعفران در کاهش علائم و مشکلات پیش قاعدگی مانند عدم تعادل در حالات روحی، گرفتگی عضلات، نفخ و جوش زدن بوده است.
۵. بهبود عملکرد قلب
زعفران با افزایش ظرفیت پمپاژ قلب، به لطف حضور کائمفرول، خظر سکته قلبی و مشکلات عروقی را کاهش می دهد.
تحقیقات بسیاری تاثیر زعفران بر کاهش مشکلات قلبی را اثبات کرده است. احتمالا دلیل این موضوع سوختن کلسترول در حالی که بدن کروسین را به کروستین تبدیل می کند، می باشد.
۶. بهبود عملکرد جنسی
زعفران، زرشک و تزئینات غذا
تحقیق بر روی ۲۰ مرد مبتلا به مشکل عدم نعوظ نشان داده که مضرف زعفران برای ۱۰ روز توانسته عملکرد و مدت نعوظ را در بیماران افزایش دهد.
تحقیقی دیگر، بر روی ۲۵ بیمار دیابتی مبتلا به مشکل عدم نعوظ نشان داده است که ژل زعفران و مصرفش به صورت پماد توانسته عملکرد بیمار را بهبود ببخشد.
در بانوان نیز، مصرف ۴ هفته ای زعفران تاثیرات این داروی طبیعی را بر افزایش میل جنسی و افزایش ترشحات واژن که رفع مشکل نزدیکی دردناک را بهمراه داشته اثبات کرده است.
۷. زعفران با سرطان می جنگد
خواص ضد سرطانی زعفران، در درمان و پیشگیری از سرطان های ریه، کبد، سینه، پانکراس، روده بزرگ، پوست، پروستات و تخمدان اثبات شده است.
تاثیر ضد سرطانی زعفران به لطف وجود کروسین می باشد. کروستین سلول های سرطانی را هدف می گیرد و از بین می برد.
۸. درمان آلزایمر
در تحقیقی مشخص شد مصرف زعفران برای ۱۶ هفته، فعالیت مغز را افزایش می دهد و از زوال آن جلوگیری می کند.
در تحقیقی مشابه با تزریق کروسین به موش ها، بهبود ظرفیت و عملکرد حافظه شان اثبات شد.
تحقیقی دیگر که بروی ۵۴ بیمار آلزایمری صورت گرفت، مشخص کرد مصرف زعفران روزانه دو بار به مدت ۲۲ هفته تاثیری بهتر از دونپزیل (داروی آلزایمر) دارد.
۹. کاهش وزن
زعفران به کاهش وزن کمک می کند:
-کاهش جذب چربی
-بهبود هضم غذا
-کاهش کالری قابل جذب از غذا
زعفران، زرشک و تزئینات غذا
-کمک به سوزاندن گلوکوز و چربی برای تامین انرژی
زعفران می تواند سطح کلسترول خون که باعث حمله قلبی و دیابت می گردد را کاهش دهد.
آزمایش انجام شده روی موش ها نشان داده که مصرف کروسین باعث کاهش چربی خون و چربی بدن آنها شده که می تواند اثباتی بر ادعای اثرگذاری زعفران برای لاغری باشد.
۱۰. محافظت از مغز
زعفران اثر مطلوبی بر مغز می گذارد. تحقیقات بسیاری بر روی سلول ها و حیوانات نشان داده که زعفران بوسیله فاکتورهای زیر به بهبود عملکرد مغز کمک می کند:
-بهبود عملکر نورون ها
-فعالیت آنتی اکسیدان ها که از آسیب رسیدن به مغز جلوگیری می کنند
-محافظت از مغز در مقابل آسیب ها
-جلوگیری از مرگ سلول ها در مغز
۱۱. بهبود زخم
در موش ها، خمیر گرفته شده از زعفران قادر به درمان سوختی های ایجاد شده توسط آب جوش شناخته شده است.
علت این موضوع، احتمالا خواص آنتی اکسیدان و آنتی بیوتیک زعفران می باشد.
پماد زعفران قادر است تا سطح مولکول های محافظ پوست را بالا ببرد و خاصیت ضد التهاب آن به درمان و ترمیم زخم های روی پوست کمک شایانی می کند.
.jpg)
۱۲. کمک به سلامت استخوان ها
زعفران با افزایش سطح استروژن ها که برای رشد و ترمیم استخوان ها لازم است به سلامت استخوان های بدن کمک می کند.
۱۳. درمان آسم
در گذشته، از زعفران برای درمان اسپاسم های ریه و حملات آسم استفاده می شد.
خواص ضد التهابی زعفران به عملکرد آرام ریه ها کمک می کند، البته مصرف مستقیم بروی ریه مانند تنفس دود و یا تزریق هنوز از نظر طبی اثبات نشده است.
۱۴. بهبود عملکرد کبد
زعفران به سه دلیل به سلامت کبد شما کمک میکند:
با رشد آنزیم هایی که تولیدات سمی و مضر برای کبد دارند می جنگد.
خاصیت آنتی اکسیدانی آن.
تعدیل ساختار سلولی کبد.
زعفران، زرشک و تزئینات غذا
۱۵. کمک به درمان دیابت
زعفران به عملکرد انسولین در بدن کمک میکند.
۱۶. کمک به بینایی چشم
زعفران جریان خون در چشم ها را بهبود می بخشد و از پیر چشمی جلوگیری می کند. این فرآیند به علت وجود کروسین در زعفران اتفاق می افتد.
دوز مصرف زعفران
زعفران نباید روزی بیش ازدو مرتبه و بیش از ۳۰ تا ۵۰ میلی گرم در هر وعده مصرف شود. ماکزیمم مصرف زعفران در یک روز ۱۵۰۰ میلی گرم می باشد که در زنان باردار و یا کسانی که به دلایل مختلف به این ادویه حساسیت دارند مقدار کمتری می باشد.
دوز های بالای ۵۰۰۰ میلی گرم سمی و حتی کشنده می باشد. زنان باردار با مصرف بیش از ۵۰۰۰ میلی گرم ممکن است سقط جنین را تجربه کنند.
عوارض مصرف زعفران
زعفران مکمل غذایی امن و سالمی برای رژیم غذایی روزانه شما می باشد. اما در موارد بسیار اندک عوارض مصرفی نیز ممکن است داشته باشد:
خشکی دهان
اضطراب
سرگیجه
حالت تهوع
کاهش اشتها
سردرد
برخی افراد ممکن است به کاروتئونیدهای موجود در این ادویه حساسیت داشته باشند.
توجه داشته باشید که زنان باردار نباید زعفران مصرف کنند مگر اینکه با پزشک خود مشورت کرده باشند.
با وجود تمام فواید و مزایای مصرف ادویه طلایی، شواهد بسیاری وجود دارد که زعفران ممکن است سلامت جنین و مادر را به خطر بیاندازد.
پیشتر در مقاله ای کامل تاثیر مصرف زعفران در بارداری را بررسی کردیم.
مصرف بیش از اندازه زعفران در مدت طولانی می تواند منجر به کاهش گلبول های قرمز بدن شود.
تداخل دارویی
هیچ گونه تداخل دارویی برای زعفران تا به امروز شناخته نشده است.
به هرحال توصیه می شود که اگر قرص های ضد افسردگی مصرف می کنید از آنجایی که این قرص ها وظیفه تحریک مغز برای تولید هورمون سروتونین را بر عهده دارند و مصرف زعفران نیز باعث افزایش تولید این هورمون می گردد ممکن است مبتلا به سندروم سروتونین شوید که بسیار خطرناک است؛ پس از مشورت با پزشک خود غافل نشوید.
بروزرسانی ۲۰۲۱: خواص زعفران و مضرات استفاده بیش از حد آن
برای برداشت زعفران قسمت کلاله هر گل را جدا می‌کنند و آن را میان کاغذ قرار می‌دهند تا خشک شده و برای بسته بندی آماده شود.
مهمترین خواص زعفران
آشنایی با خاصیت های دارویی زعفران
افزایش ایمنی بدن: از مهمترین خاصیت های زعفران افزایش ایمنی بدن است. این گیاه دارای مقدار زیادی ویتامین C (اسید اسکوربیک) است که برای سلامتی بسیار مفید است.
کنترل دیابت
مضرات مصرف زیاد از زعفران
مصرف بیش از حد زعفران موجب استفراغ، کاهش ضربان قلب، خون ریزی از بینی، خون ریزی از پلک‌ها و لب و موجب سر گیجه، بی حالی، زردی پوست شده که تمامی این موارد عوارض بسیار خطرناکی را در پی داشته که گاهی اوقات منجر به مرگ میشود.
به علت طبیعت گرم زعفران مصرف زیاد آن باعث اسهال شدید شده که در این صورت بدن آب زیادی را از دست می دهد و گاهی اوقات باعث دیده شدن خون در ادرار در این موقعیت میشود. مقدار مجاز استفاده از زعفران به طور کلی و در هر شکلی حداکثر تا روزی یک‌دهم گرم برای یک فرد بالغ است.
در ترکیبات بسیاری از مکمل‌های ورزشی از ترکیباتی استفاده میشود که زعفران نیز در آن وجود دارد. در صورت استفاده از هر نوع رژیم غذایی بسیار دقت نمایید زیرا مصرف طولانی مدت از زعفران نیز عوارض بسیاری را در پی دارد.
۱. مبارزه با عفونت‌ها
براساس مطالعات زرشک به‌لطف بربرین خاصیت ضدباکتری، ضدقارچی و ضدپروتوزوآ (تک‌یاختگان) دارد. زرشک با جلوگیری از اتصال باکتری‌ها به سلول‌های انسان می‌تواند از بروز عفونت‌ها جلوگیری کند.
از خواص زرشک برای درمان التهاب و بهبود انواع عفونت‌ها در بدن استفاده میشود. زرشک در بهبود عفونت مثانه، عفونت دستگاه ادراری و عفونت‌های دستگاه گوارش مؤثر است. تأثیر میوه‌ی زرشک در مبارزه با عفونت‌های دستگاه ادراری از ریشه‌ی آن بیشتر است.
زرشک به بهبود گلودرد، گرفتگی بینی، درمان سینوزیت و بهبود برونشیت و برخی دیگر از ناراحتی‌های رایج دستگاه تنفسی کمک میکند. از دیگر خواص زرشک این است که به درمان عفونت‌های ناشی از قارچ پوستی کاندیدا نیز کمک میکند.
۲. کمک به سلامت دستگاه گوارش
بربرین با کمک به ماهیچه‌های صافی که سطح روده را پوشانده‌اند به بهبود گوارش و کاهش دردهای دستگاه گوارش کمک میکند.
براساس برخی مطالعات، زرشک به‌خاطر خاصیت آسترینجنت (منقبض‌کننده) سریع‌تر از آنتی بیوتیک ها می‌تواند مشکلات گوارشی را حل کند. براساس مطالعه‌ی چاپ‌شده در مجله‌ی بیماری‌های عفونی بربرین می‌تواند بدون بروز عوارض جانبی اسهال ناشی از باکتری‌ها را بهبود دهد.
۳. درمان اسهال
براساس مطالعات بربرین موجود در زرشک می‌تواند با عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها مبارزه کند. بربرین با تحریک تولید گلبول‌های سفیدی به‌نام ماکروفاژها (درشت‌خوارها) با عفونت‌ها مبارزه میکند.
در پزشکی جایگزین زرشک به‌طور عمده برای درمان اسهال باکتریایی، اسهال مسافران، عفونت‌های انگلی روده و کاندیدیاز (برفک) مزمن استفاده میشود. برای بهبود این مشکلات مصرف کپسول زرشک محتوی ۵ تا ۱۲ درصد آلکالوئید ایزوکوئینولین توصیه میشود.
۴. بهبود سوء‌هاضمه
برای کمک به درمان سوء‌هاضمه مصرف اَشکال مایع زرشک مانند آب‌زرشک یا چای زرشک به بیماران توصیه میشود. برای بهبود سوء‌هاضمه توصیه میشود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه قبل از مصرف وعده‌ی غذایی از زرشک استفاده کنید.
۵. پیشگیری و بهبود دیابت
تأثیرات مثبت زرشک بر قند خون به اثبات رسیده و آن را به انتخابی عالی برای پیشگیری یا بهبود دیابت تبدیل کرده است. در مطالعه‌ای تأثیر مصرف ۵۰۰ میلی‌گرم بربرین موجود در زرشک در مقابل متفورمین (داروی رایج دیابت) به‌مدت ۳ ماه مقایسه شد.
بربرین توانست در کنترل قندخون و سوخت‌وساز چربی مانند متفورمین موفق عمل کند. این امر باعث شد پژوهشگران از زرشک به‌عنوان ماده‌ای خوراکی طبیعی با قابلیت بالقوه‌ی کنترل دیابت نام ببرند.
مطالعات بعدی نشان داد که بربرین می‌تواند اختلالات مربوط به سوخت‌وساز چربی‌ها و گلوکز را بهبود بدهد. براساس مطالعه‌ای که در مجله‌ی مکمل‌ها و داروهای جایگزین به چاپ رسید
بربرین می‌تواند با تنظیم ترشح آدیپوکین‌ها (پروتئین‌هایی که به سلول‌ها سیگنال‌هایی می‌دهند) حساسیت به انسولین را در افراد بهبود دهد.
آدیپوکین‌ها می‌توانند در بهبود التهابات و مقاومت به انسولین مؤثر باشند.
۶. کمک به سلامت قلب
خواص زرشک بر سلامت قلب به اثبات رسیده است. کمک به کنترل فشار خون بالا، درمان بیماری سرخرگ کرونری، آریتمی قلب و بیماری ماهیچه‌ی قلب از خواص زرشک است.
فیبریلاسیون دهلیزی وضعیتی است که در آن (معمولا به‌خاطر گردش خون ضعیف) ضربان قلب، سریع و نامنظم میشود. برخی روش‌های پزشکی جایگزین مانند یوگا، طب سوزنی، پس‌خوراند زیستی (روشی که در آن یاد می‌گیریم عملکردهای بدن مانند ضربان قلب را با کمک ذهن کنترل کنیم) و مکمل های غذایی گیاهی مانند مکمل‌های زرشک می‌توانند در درمان فیبریلاسیون دهلیزی مؤثر باشند.
براساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۵ صورت گرفت آلکالوئید فعال زرشک (بربرین) با ایجاد واکنشی بیوشیمیایی در قلب می‌تواند به بهبود فیبریلاسیون دهلیزی کمک بکند.
براساس این مطالعه بربرین می‌تواند مانند یک واسطه‌ی ضدآریتمی در بدن عمل بکند. بااین‌حال اثبات قطعی فواید بربرین در بهبود فیبریلاسیون دهلیزی و فلوتر دهلیزی نیازمند آزمون‌های بالینی بیشتر در انسان‌هاست.
همچنین زرشک می‌تواند با کاهش کلسترول موجود در سرم و خون به حفظ سلامت قلب و نیز حفظ سلامت عمومی بدن کمک بکند.
زعفران، زرشک و تزئینات غذا
۷. مبارزه با نشانگان سوخت‌وسازی
یکی دیگر از خواص زرشک مبارزه با نشانگان سوخت‌وسازی است. نشانگان سوخت‌وسازی یک اختلال سوخت‌وسازی است. معیار تشخیص این بیماری وجود حداقل ۳ مورد یا بیشتر از موارد زیر است:
- چاقی شکم؛
- قند خون بالا؛
- تری‌گلیسرید بالا؛
- فشار خون بالا ؛
- پایین‌بودن کلسترول خوب (HDL).
در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۴ در ایران صورت گرفت تأثیر زرشک بر توازن پرواکسیدان-آنتی‌اکسیدان (PAB) در بیماران مبتلا به نشانگان سوخت‌وسازی بررسی شد.
توازن پرواکسیدان-آنتی‌اکسیدان شاخصی برای اندازه‌گیری عوامل مؤثر بر استرس اکسیداتیو است و احتمالا یکی از عواملی است که خطر بیماری های قلبی-عروقی را نشان می‌دهد.
استرس اکسیداتیو به‌معنای عدم تعادل در تولید رادیکال های آزاد و ناتوانی بدن در خنثی‌کردن تأثیرات منفی آنها (به کمک آنتی اکسیدان ها) است.
بنابراین هرچه استرس اکسیداتیو یا توازن پرواکسیدان-آنتی‌اکسیدان کمتر باشد، برای بدن بهتر است. در این مطالعه ۱۰۶ بیمار مبتلا به نشانگان سوخت‌وسازی را به‌طور تصادفی در دو گروه قرار دادند.
به یک گروه از آنها روزانه سه کپسول محتوی زرشک و به گروه دیگر ۳ کپسول محتوی پلاسیبو (یا دارونما چیزی شبیه به دارو ولی بدون اثر واقعی) به‌مدت ۶ هفته داده شد.
در پایان مطالعه میزان توازن پرواکسیدان-آنتی‌اکسیدان (PAB) در گروهی که کپسول محتوی زرشک مصرف می‌کردند، کاهش چشمگیری داشت، درحالی‌که در گروه دیگر تغییری در این شاخص مشاهده نشد.
یافته‌ها نشان می‌دهند مکمل‌های محتوی زرشک (۶۰۰ میلی‌گرم در روز به‌مدت ۶ هفته) می‌توانند استرس اکسیداتیو را کاهش بدهند. در افراد مبتلا به نشانگان سوخت‌وسازی مکمل‌های محتوی زرشک می‌توانند استرس اکسیداتیو را کاهش بدهند.
این امر راهی کلیدی برای مبارزه با نشانگان سوخت‌وسازی و سایر عوارض احتمالی آن است.
۸. پاک‌سازی و سم‌زدایی کیسه‌ی صفرا و کبد
کبد خون ما را سم زدایی و با تولید صفرا به هضم چربی‌ها، تجزیه‌ی هورمون‌ها و ذخیره‌ی ویتامین ها و مواد معدنی و آهن کمک میکند. وظیفه‌ی اصلی کیسه‌ی صفرا ذخیره‌ی صفرای سرشار از کلسترولی است که کبد آن را ترشح میکند.
صفرا به بدن کمک میکند تا غذاهای چرب را هضم کند. پاک‌سازی کبد و کیسه صفرا از خواص زرشک است. همچنین بربرین با کمک به ترشح صفرا، می‌تواند به‌عنوان یک ملین عمل کرده و فرایندهای گوارشی را تنظیم بکند.
زعفران، زرشک و تزئینات غذا
توانایی بربرین در کمک به ترشح صفرا مهم است. زیرا کلسترول اضافی معمولا ازطریق صفرا دفع میشود. محصولات زاید نیز به‌وسیله‌ی صفرا بدن را ترک می‌کنند.
بااین‌حال عوامل دیگری مانند رژیم غذایی بد می‌توانند ترشح صفرا را کاهش بدهند. زرشک با افزایش ترشح صفرا به سلامت کبد و کیسه‌ی صفرا کمک میکند.
گاهی از زرشک به‌طور سنتی برای درمان سنگ کیسه صفرا استفاده میشود که این امر باید تحت‌نظر پزشک باشد و بدون نظارت او انجام نشود.
نحوه‌ی مصرف زرشک
برای بهره‌گیری از خواص زرشک روش‌های زیادی وجود دارد. میوه‌ی تازه و خشک‌شده‌ی زرشک، آب‌زرشک، کپسول زرشک، عصاره‌ی مایع زرشک، تنتور و پماد موضعی زرشک در بازار یافت می‌شوند.
ریشه‌ی خشک‌شده‌ی زرشک را می‌توان به‌عنوان چای دم کرد. عصاره‌های استاندارد زرشک به‌طور معمول محتوی ۸ تا ۱۲ درصد بربرین است.
مکمل‌های زرشک در کودکان باید تحت‌نظر پزشک مصرف بشود. به‌طور معمول در بزرگ‌سالان مقدار ۲ گرم از عصاره‌ی زرشک استفاده میشود. برای درمان پسوریازیس (یکی از بیماری های خودایمنی مزمن) و سایر بیماری‌های پوستی مصرف موضعی کرم ۱۰٪ زرشک ۳ بار در روز می‌تواند به درمان بیماران کمک بکند.
توصیه میشود این کرم را بدون نظارت پزشک به‌مدت طولانی (بیش از یک هفته) مصرف نکنید.
تاریخچه‌ی زرشک
تقریبا ۵۰۰ گونه زرشک وجود دارند که در تیره‌ی زرشکیان قرار می‌گیرند. زرشک بیشتر در اروپا، شمال آفریقا، خاورمیانه و آسیای مرکزی یافت میشود. عده‌ای به گونه‌ای از انگور اورگن که از خویشاندان زرشک است نیز زرشک، زرشک اروپایی یا بربریس می‌گویند.
ریشه، پوست درخت و میوه‌ی زرشک کاربردهای درمانی دارند. میوه‌ی زرشک یکی از منابع سرشار از ویتامین سی است و طعم بسیار ترش و تیزی دارد.
بسیاری درختچه‌ی زرشک را با تصویر درختچه‌ی زرشک ژاپنی می‌شناسند. این درختچه ۹۰ تا ۱۸۰ سانتی‌متر ارتفاع و نزدیک به ۲ متر عرض دارد و میوه‌های آن زمستان را دوام می‌آورند.
میوه، ساقه و ریشه‌ی زرشک محتوی آلکالوئیدهای مفیدی بوده که معروف‌ترین آنها بربرین نام دارد. مطالعات آزمایشگاهی و مطالعات انجام‌گرفته بر روی جانوران نشان می‌دهند بربرین خاصیت ضد تشنج، ضدمیکروبی، ضدالتهابی و خواب‌آور دارد و به پایین آوردن فشار خون کمک میکند. همچنین بربرین بر تقویت سیستم ایمنی تأثیر مثبت داشته و در بهبود دامنه‌ی وسیعی از عفونت‌ها و بیماری‌ها مؤثر است.
زرشک علاوه‌بر بربرین و ویتامین C، محتوی تیامین (ویتامین B۱)، بتاکاروتن، لوتئین، گزانتین، کروم، کبالت و زینک است.
بهره‌گیری از خواص زرشک به امروز محدود نمی‌شود. بومیان آمریکایی از زرشک به‌عنوان گیاهی درمانی استفاده می‌کردند. مصریان باستان از زرشک همراه با تخم رازیانه برای درمان طاعون استفاده می‌کردند.
در هندوستان از زرشک برای درمان دیسانتری (اسهال خونی) استفاده می‌شده است. در گیاه‌درمانی اروپایی از زرشک برای درمان مشکلات کبد و کیسه‌ی صفرا استفاده می‌شده و در روسیه از آن برای درمان التهابات، کاهش فشار خون و خونریزی‌های غیرطبیعی رحم استفاده می‌کردند.
زعفران، زرشک و تزئینات غذا
عوارض جانبی احتمالی و مضرات زرشک
استفاده‌ی متوسط از زرشک معمولا عوارض جانبی‌ای ایجاد نمی‌کند. مصرف بیش‌ازحد زرشک می‌تواند موجب خونریزی بینی، استفراغ، اسهال، افت شدید فشار خون، کنفوزیون (نوعی حالت گیجی و کاهش هوشیاری) و حساسیت کلیه بشود.
علائم مشکلات کلیه عبارت‌اند از: وجود خون در ادرار، درد در هنگام ادرار، معده درد یا کمردرد و تب. درصورت بروز این علائم بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
مصرف بربرین برای خردسالان توصیه نمی‌شود. در نوزادان ممکن است زرشک عملکرد کبد را با اختلال مواجه و زردی را در آنها تشدید کند. زنانی که در دوران بارداری هستند نیز نباید از آن مصرف کنند. زیرا زرشک می‌تواند موجب انقباضات رحم و سقط جنین بشود. همچنین بهتر است زنان شیرده نیز از زرشک استفاده نکنند، زیرا اثرات زرشک می‌تواند ازطریق شیر به نوزاد منتقل بشود.
اگر از سایر داروها یا مکمل‌ها استفاده می‌کنید، پیش از مصرف مکمل‌های زرشک با پزشک مشورت کنید. اگر بیماری مزمنی مانند بیماری های کبد یا دیابت دارید، قبل از مصرف مکمل‌های زرشک با پزشک مشورت کنید. در بیماران دیابتی تأثیر زرشک در کاهش قند خون به حدی است که ممکن است بیمار نیازی به مصرف سایر داروها نداشته باشد.
نباید زرشک را جایگزین درمان‌های متداول کرد. به‌عنوان مثال نباید از زرشک به‌عنوان درمان خانگی عفونت دستگاه ادراری استفاده کنید. زیرا ممکن است باوجود ازبین‌رفتن علائمی مانند درد و سختی در ادرار، باکتری‌ها به‌طور کامل از بین نرفته و به کلیه‌ها سرایت کنند.
با اینکه در این زمینه اطلاعات کمی در دست است، ولی زرشک می‌تواند بر عملکرد داروها در بدن تأثیر بگذارد. به‌عنوان مثال براساس مطالعه‌ای که در مجله‌ی اروپایی داروشناسی به‌چاپ رسید، زرشک می‌تواند میزان سیکلوسپورین (داروی سرکوب‌کننده‌ی دستگاه ایمنی) را در بیمارانی که پیوند کلیه انجام داده‌اند، بالا ببرد.
فراموش نکنید که مکمل‌های زرشک از لحاظ سلامت و تأثیر تغذیه‌ای به‌طور کامل مطالعه نشده‌اند. در برخی موادر ممکن است میزان ماده‌ی مؤثر مکمل‌های مختلف با هم متفاوت باشد. در برخی موارد نیز ممکن است مکمل‌ها به فلزات سنگین آلوده باشند. همچنین تأثیر این مکمل‌ها و تداخل احتمالی‌شان با داروها هنوز مشخص نشده است.
استفاده از زرشک برای سلامتی
باتوجه به تحقیقات محدود هنوز زود است که بخواهیم زرشک را برای درمان بیماری‌ای تجویز کنیم. همچنین خوددرمانی با زرشک و پرهیز یا به‌تأخیر انداختن استفاده از داروهای رایج می‌تواند عوارض خطرناکی به‌دنبال داشته باشد. اگر قصد استفاده از مکمل‌های زرشک را دارید، ابتدا با پزشک‌تان مشورت کنید.
