نان
انواع نـان و خواص هرکدام
بوی مستکننده نان و همراه همیشگی سفره چه خواصی دارد؟ نان انواع مختلفی دارد و در جوامع گوناگون پخت و ظاهر آن تفاوت میکند ولی در هر جغرافیایی جزئی از سبد غذایی ملتهاست. برای اطلاع از مواد مغذی هر نـان و تفاوت آنها با یکدیگر در این نوشته همراه ما باشید.
نـان، همراه همیشه انسان
نیازی نیست که بگوییم نان چیست و چه کاربردی دارد. این ماده غذایی لذیذ، از اواخر عصر حجر مهمان خانهها شد. در ابتدا خمیری از دانه غلات و آب درست میکردند و به پخت نـان مشغول میشدند. بهمرور کورههای نانپزی به وجود آمدند و روند پخت نان را سهولت بخشیدند. اما این پایان کار نبود و نان که دیگر از جایگاه ویژهای در برنامه غذایی انسانها برخوردار بود در نقاط جغرافیایی مختلف و بر اساس آدابورسوم هر منطقه، ترکیبات جدیدی برای آن در نظر گرفته شد و انواع مقوی و متنوعی از نـان با طعمهای متفاوت پخته شد. اما آیا از خواص نانی که مصرف میکنید، آگاهی دارید؟ آیا میدانید این نان برای سلامتیتان مفید است یا مضر؟ در این مقاله با بررسی انواع نان و خواص هرکدام، به سؤالات شما پاسخ میدهیم.
نان
انواع نـان و خواص آنها
برای نانها یک دستهبندی کلی مانند حجیم، نیمهحجیم و مسطح در نظر گرفتهاند. اما معمولاً پخت چند نمونه نان در بیشتر مناطق مشترک است که در ادامه به آنها اشاره میشود.
نان بربری
نـان بربری که عطر خوشایند و دلپذیر آن معروف است، در دسته نانهای نیمهحجیم قرار میگیرد و پخت آن به دو صورت سنتی (تنوری) و ماشینی صورت میپذیرد. ترکیبات نـان بربری را آرد گندم یا سفید (حاوی سبوس)، آب، نمک و مخمر تشکیل میدهند. به دلیل استفاده از سبوس و عدم وجود جوششیرین، نان بربری دارای ارزش غذایی بسیار بالایی است. البته برخی از نانواییها در ترکیبات این نـان، جوششیرین نیز به کار میبرند که این مسئله باعث کاهش ماندگاری و ارزش غذایی این نان خوشطعم خواهد شد.
نان سنگک
با توجه به ارزش غذایی بالای نـان سنگک، از آن بهعنوان نانی مفید و مقوی یاد میشود. یکی از دلایل اصلی خواص زیاد نـان سنگک در آرد گندم سبوسداری است که برای خمیر آن به کار میبرند. این نـان سنتی با طعم خوشمزه و فواید فراوانش، از طرفداران بیشماری برخوردار است. برخی از خواص نان سنگک عبارتند از:
- مقدار زیادی از انواع ویتامینها، پروتئین، کلسیم و آهن در نان سنگک وجود دارد
- به دلیل استفاده از فیبر در ترکیبات این نـان، هضم آن راحتتر بوده و همچنین برای بیماران دیابتی و قلب و عروقی مفید است
نـان تافتون
یکی از پرمصرفترین انواع نـان در کشور ایران است که در رده نانهای مسطح قرار میگیرد. در آرد نـان تافتون سبوس کمتری نسبت به نـان سنگک وجود دارد. نـان تافتون ازجمله نانهایی به شمار میرود که پخت آن به روشهای مختلف و در شکلهای متنوع (ازنظر ظاهری) انجام میگیرد. این نـان در صورت پخت مناسب، بسیار خوشطعم و معطر میشود. نـان تافتون معمولاً به دلیل وجود جوششیرین و نمک زیاد ارزش غذایی پایینتری در مقایسه با سنگک و بربری دارد.
نان لواش
نانی نازک و با ضخامت بسیار کم و با طرفداران فراوان است. نـان لواش به دلیل مدت پخت پایینی که دارد، از ارزش غذایی کمی برخوردار بوده ولی به دلیل ماندگاری بالا، نگهداری آن سادهتر است. متأسفانه این نـان هیچگونه سبوس و ویتامینی نداشته و برخی پزشکان حتی مصرف آن را بسیار مضر میدانند. به دلیل نمک و نشاسته موجود در نـان لواش، متخصصان توصیه به حذف آن از برنامه غذایی کودکان و دانشآموزان میکنند.
نان
نـان جو
ارزش غذایی بالای جو بر کسی پوشیده نیست. ازاینرو نـان جو اگر به شکل اصولی و از آرد جوی خالص تهیه شود، از خواص متعدد و شگفتانگیزی برخوردار است. نـان جو که معمولاً به شکل حجیم پخت میگردد، به دلیل سبوس بسیار زیاد، ماده غذایی مفیدی برای افراد دیابتی بهحساب میآید. برخی از فواید نـان جو در صورت پخت استاندارد و کمنمک عبارتند از:
- بهبود عملکرد دستگاه گوارش
- ماده غذایی مؤثر جهت مبارزه با تشکیل تومور در بدن
- کمک به تقویت حافظه
- جلوگیری از افزایش وزن
- ایجاد آرامش روانی
- کلسترول خود را کاهش میدهد
- کمخونی را برطرف میکند
- و …
نـان چاودار
گیاه چاودار متعلق به خانواده گندمیان است و آن را به گندمسیاه نیز میشناسند. چاودار منبعی غنی از انواع ویتامینهای گروه B، فسفر، مواد معدنی و … است. از این ماده مقوی در برخی کشورهای جهان برای تهیه نـان استفاده میشود. نـان چاودار به نام نـان روگن یا نـان سیاه نیز معروف بوده و معمولاً برای پخت آن آردهای گندم و چاودار را با یکدیگر مخلوط میکنند. نـان کامل چاودار سرشار از مواد مغذی است و خواص بیشماری دارد. وجود فیبر، منیزیم، کلسیم، سلنیوم، آهن و … باعث شده تا از نـان چاودار بهعنوان یک نـان مفید برای انسان یاد گردد. در ادامه برخی از خاصیتهای این نـان را مرور میکنیم:
- به کاهش وزن کمک میکند
- مانع از ایجاد سنگ صفرا میشود
- از ابتلا به بیماری سرطان پیشگیری میکند
- برای افراد دیابتی مناسب است
- از پیشرفت بیماری آسم در کودکان جلوگیری خواهد کرد
- عملکرد دستگاه گوارش را بهبود میبخشد
- و …
نـان باگت
نـان باگت که یک نوع نان فرانسوی است به نامهایی نظیر نان فانتزی و نان ساندویچی نیز شناخته میشود. در حالت استاندارد این نان به شکل حجیم و با قطری در حدود ۵ تا ۶ سانتیمتر پخت میگردد. برای تهیه نان باگت از آرد سفید فاقد سبوس استفاده میکنند. بهکارگیری خمیرترش در ترکیبات این نـان باعث ترد شدن و همچنین افزایش کیفیت آن میشود. وجود برخی آنزیمها در نان باگت ارزش غذایی آن را تا حدی بالا برده است. در مورد خمیر وسط نانهای باگت این اعتقاد رایج شده که باید دور ریخته شود ولی بعضی کارشناسان بر این باورند که این خمیر فواید بهمراتب بیشتری از پوسته نـان دارد.
نان
نـان و مواد مغذی آن
نـان بخش اعظمی از وعده غذایی مردم را تشکیل میدهد و نیازمند توجه بیشتری است تا کیفیت و ارزش غذایی آن افزایش پیدا کند. در این مقاله برخی از نانهای رایج موردبررسی قرار گرفت و متأسفانه خواندیم که بعضی از آنها نهتنها مفید نیستند بلکه استفاده از ترکیبات نامناسب سبب شده که برای سلامتی انسان مضر نیز باشند. خوب است که این ماده غذایی خوشطعم و لذیذ با دقت و حساسیت بیشتری تهیه گردد و در اختیار مردم قرار گیرد.