زغال یکی از مواد مصرفی ایرانیها و بخش جدایی ناپذیری از انهاست، ما سالهاست استفاده از زغال را برای کشیدن قلیان، درست کردن کباب و چایی اتیشی به شعله گاز ترجیح داده ایم، پخت غذا با زغال طعم مانند طعم صحرا به غذا می بخشد که باعث خوشمزه تر شدن غذا میشود، ولی گاز از چنین محبتی بی نصیب است.

چوب مناسب برای زغال چوب سخت عموماً چوبهاي سخت به خوبي و به آرامي ميسوزند و ذغالهاي بادوامي را به جا ميگذارند. چوبهاي سخت لزوماً هميشه محکمتر و مقاومتر از چوبهاي نرم نيستند. درختهاي آنها پهن برگ هستند و برگ اکثر آنها در پاييز مي ريزد.

چوب نرم آتش توليد شده از چوب نرم  داراي حرارت زيادي است ولي عمر کوتاه دارد. درخت هایی با چوب نرم اصولا برگهاي سوزني دارند و اکثراً هميشه سبز هستند.

زغال سنگ انباشته ای از باقيمانده گياهان است که هزاران سال در باتلاقها و لجنزارها روي هم جمع شده اند. کمبود اکسيژن مانع تجزيه کامل باقيمانده گياهان مي شود. زغال سنگ را ميتوان با تراشيدن، مانند قالبهاي برفي، از زمين جدا نمود. در طول زمان برداشت ذغال سنگ به سرعت خشک شده و قابل استفاده مي شود.

زغال یا چوب

مزاياي چوب: راحت تر ميسوزد، به راحتي حمل ميشود. تميزتر است و بوي حاصل از آتش آن بسيار مطبوع است.

مزاياي ذغال: نسبت به حرارت و گرمايي که مي دهد جاي کمتري را ميگيرد و حجم مشخصي از آن به مدت زيادي ميسوزد. حرارت آن خيلي هدر نمي رود، لذا توصيه ميشود براي ايجاد حرارتي ملايم و يکنواخت از ذغال استفاده شود.

انواع مختلفی زغال وجود دارند که بسته به نوع ماده اولیه تشکیل‌دهنده آن و روش تهیه کیفیت‌های متفاوتی دارند؛ از جمله زغال کبابی تا زغال لیمو، بلوط، پسته، سیب، انجیر و… . در مکان‌های مختلف کشور بسته به نوع شرایط مختلف آب و هوایی و نوع چوب‌های آن منطقه نوع تولید زغال متفاوت است. مصرف‌کنندگان بیشتر از زغال کبابی و زغال لیمو استفاده می‌کنند.که تولید یک زغال مرغوب مستلزم داشتن یک دستگاه تولید زغال همگام با استانداردهای جهانی میباشد.

زغال کبابی

در بازار امروز، اولین امتحانی که مصرف‌کننده قبل از خرید انجام می‌دهد، فشار دادن انگشتان به نایلون بسته‌بندی زغال کبابی است تا از ریز بودن یا قلوه‌ای و درشت بودن زغال کبابی مطمئن شود. زغال کبابی درجه یک براق است و مراحل تولید آن به صورت کامل انجام شده است و خام نیست. جرقه زدن زغال کبابی دو علت دارد. زغال کبابی نباید خاموشی داشته باشد تا مصرف‌کننده مجبور به باد زدن مداوم آن نشود. زغال کبابی تولیدی نباید ریز و به قول معروف خاکه‌ای و پوک باشد.

زغال

یکی از مشکلات زندگی مدرن مشکل انرژی است. امروزه بشر به دنبال سوختهای نو و جديد مي باشد و همواره به دنبال کشف و ایده ی نو است. اما برای تامین انرژی به سراغ منابع موجود نیز می رود. با توجه به اينكه مقدار گرمايي كه زغال چوب توليد مي كند از خود چوب بيشتر است، ازآن براي تامين انرژي مي توان استفاده کرد. زغال ماده اي اسفنج مانند و سياه است. براي تهيه زغال چوب دو روش اصلي وجود دارد.

روش های تهیه زغال چوب

در روش اول چوب و هيزم را روي هم انباشته میکنند و در هواي آزاد آتش مي زنند. اين شيوه قرنهاست كه در جنگل هاي شمال اروپا استفاده مي شود. اما یک مشکل بزرگ دارد که گازهای متصاعد شده از چوب در هوا پراكنده میشوند.

در روش دوم چوب ها را جمع آوری كرده و به كوره هاي مخصوصي مي برند. همين كه آتش بر افروخته شد، دريچه تنور را مي بندد و آن گاه چوب ها در فضايي بسته، به تدريج تبديل به زغال می شوند.

انواع زغال

زغال چینی
زغال فشرده
زغال قالبی
زغال لیمو (قلیانی)
زغال کبابی
زغال فشرده پسته
زغال سکه ای
زغال بامبو
زغال نارگیل

زغال هم دارای انواع مختلفی بوده که کاربرد های مختلفی دارند، مانند زغال لیمو، زغال فشرده، زغال پخت و پز، زغال توتون و تنباکو، امروزه زغال  به سه گروه مختلف تقسیم بندی می شود :

• زغال  سنتی( زغال چوب)
• زغال  فشرده( زغال چینی)
• زغال  قالبی

زغال سنتی

زغال سنتی یا زغال چوب همان زغالمرسوم هست که با توجه به جنس و نوع چوبی که استفاده می شود خود به زیر شاخه هایی همچون زغال  کبابی، زغال  قلیان و … دسته بندی می شود.برای تولید این نوغ زغال  ها فقط نیاز به کوره ی زغال پزی هست که در دو نوع صنعتی و سنتی ساخته می شود که هرکدام از این دو مزایا و معایب خاص خود را دارند.

زغال  فشرده

زغال  فشرده یا زغال  چینی ( به این دلیل زغال  چینی نامیده شده است که اولین بار از کشور چین وارد ایران شده است) نوعی زغال  هست که مواد اولیه جهت تولید آن شامل خاک اره، پوست گردو و خاک زغال  می باشد. در چین برای تولید زغال  فشرده از خاک اره چوب بامبو استفاده می شود ولی در ایران به دلیل نبودن چوب بامبو معمولا از خاک اره چوب های جنگلی و پوست گردو بصورت ترکیبی استفاده می شود.بنابرین با توجه به این توضیحات برای تولید زغال فشرده در ایران نیاز به دستگاه های زیر می باشد:

آسیاب، سرند، سیستم خشک کن، اکسترودر و کوره(صنعتی یا سنتی)

در تولید زغال فشرده ابتدا پوست گردو و خاک زغال  توسط آسیاب خرد شده سپس با نسبت 70% خاک اره و مابقی پوست گردو و خاک زغال  با هم ترکیب میشوند در مرحله بعد با ید این ترکیب از سیستم خشک کن عبور داده شود تا رطوبت گیری شوند سپس توسط دستگاه اکسترودر عمل فشرده سازی صورت میگیرد که خاک اره بصورت شمش تبدیل میشود که بسیار مستحکم و قوی می شود به این شمش اصطلاحا بریکت گفته می شود در مرحله آخر باید این بریکت ها درون کوره قرار گرفته و تبدیل به زغال  می شود.

زغال قالبی

زغال قالبی  یکی دیگر از انواع زغال  است همان گونه که از اسم آن مشخص است این نوع زغال  قالب گیری می شود. مواد اولیه برای تولید زغال  قالبی تقریبا 90% خاک زغال  و5% آب و 5% نشاسته یا سمغ عربی استفاده می شود. دستگاه های مورد نیاز برای تولید زغال قالبی عبارتند از آسیاب، میکثر، اکسترودر و خشک کن

در تولید زغال  ابتدا خاک زغال توسط آسیاب کاملا خرد شده سپس درون میکثر با آب و نشاسته مخلوط می شود بعد از آن توسط اکسترودر تبدیل به شمش های خمیری میشود که دارای رطوبت هست که باید توسط خشک کن رطوبت گیری شود.

انواع زغال فشرده

ذغال فشرده (بریکت) پراستفاده ترین نوع زغال است که از ترکیب خاک اره و خاک ذغال و همچنین مواد اولیه دیگر مانند پوست گردو تولید می‌شود. برای تولید و ساخت انواع زغال فشرده، زغال چوب را خرد و آسیاب کرده و خاک حاصل را با نوعی چسب طبیعی همراه با بعضی مواد دیگر مخلوط می کنند، ماده ترکیبی حاصل را درشرایط فشار و سپس درمحیط گرما قرار داده و به اشکال مختلفی ( استوانه‌ای یا چهارگوش و یا تخم مرغی) در قالب قرار می دهند.

ذغال فشرده پسته

این زغال همان زغال فشرده است که در مواد اولیه آن به جای پوست گردو از پوست پسته استفاده شده است و دیگر مواد ترکیبی آن همان خاک اره، خاک زغال می باشد. روند و مراحل تولید مانند زغال فشرده (چینی) می باشد و تفاوتی با آن ندارد.

انواع ذغال چوب

در زندگی امروزه ذغال به انواع مختلفی یافت می شود. با توجه به مواد اولیه هر کدام ، به روش خاصی تولید شده و به بازار عرضه می شود.

ذغال کبابی

ذغال کبابی از نوع درجه یک، ذغالی است که در زمان سوختن و سرخ شدن دود و جرقه و بو ندارد، و هنگامی که ذغال به طور کامل تبدیل به آتش سرخی شده، نیاز به باد دائم ندارد و تا سر حد ممکن، فرآیند سوختن (خاکستر شدن) به آرامی و کندی اتفاق می افتد. استفاده از باد بزن دستی یا برقی زغال، بسته به نوع غذای دلخواه می باشد که در بعضی اوقات برای آماده کردن انواع کباب ها به دلیل چکه کردن چربی گوشت روی زغال امکان دارد سبب خاموشی آن شود. این کالای پر استفاده به شکل بسته زیبا و کوچک قابل عرضه می باشد.

زغال قلیان (لیمو)

ذغال قلیان (لیمو) یک نوع عالی زغال چوب براق و سیاه است که بدون شکاف بوده و هنگامی که شکسته می شود، صدای خاصی از آن ایجاد می‌شود‌. درساخت و تولید این زغال، فشار حرارت بالایی برای بالا بردن کیفیت زغال لیمو نیاز می باشد که این فرآیند به عملکرد کوره و قدرت آن بستگی دارد تا بتواند در طولانی مدت هم بازده خوب و مناسبی داشته باشد. لازم به ذکر است که اگر این زغال شکسته و خرد شود، به دلیل حساس بودن مشتری، در بازار با کاهش قیمت مواجه است.

ذغال کافه ای

ذغال کافه ای، نوعی زغال است که از چوب درختان مرکبات به دست می آید. تنها فرق ذغال کافه ای (قهوه خانه ای) با زغال قلم و سکه ، شکل ظاهری آن می باشد. چون این ذغال دارای شکل خاصی نیست، در قهوه خانه ها و سفره خانه های سنتی مورد استفاده قرار می گیرد.

ذغال بامبو

این ذغال مزایایی دارد که در این زیر به تعدادی از آنها اشاره شده است:

• دارای زمان سوخت بالا و پیوسته می باشد.
• به راحتی می سوزد.
• خاکستری که پس از سوختن، بر روی ذغال باقی می ماند و به اطراف و روی زمین نمی ریزد.
• این نوع ذغال بدون دود، بو و گاز می باشد و سبب ایجاد سرگیجه و سردرد نمی شود.
• برای تهیه ذغال بامبو نیازی به قطع کردن درختان نیست.
• ذغال بامبو  طعم و عطر قلیان را تغییر نمی دهد.

زغال نارگیل

ذغال نارگیل زغالی با کیفیت است که طعم قلیان را عوض نمی کند، خاکسترکم تولید می کند، دود نمی کند، دارای حرارت زیاد است و زمان طولانی می سوزد.  مهمترین ویژگی این ذغال، سازگار بودن آن با محیط زیست است. برای تولید این ذغال هیچ درختی قطع نمی شود چون از پوسته نارگیل به دست می آید.

ویژگی ذغال نارگیل

• سوختن کامل و بهتر در مقایسه با دیگر ذغال ها
• باقی ماندن خاکستر کمتر و مقرون به صرفه
• قابل استفاده در محیط های روباز و سر پوشیده
• مرغوبیت بالا و حمل و نقل راحت
• فاقد دود و طعم و بدون مواد افزودنی
• تولید با مرغوبترین مواد اولیه و پوست نارگیل