در شستشوی فرش ها از مواد گوناگونی استفاده می شود. مهم ترین موادی که برای شستشوی فرش به کار می روند شامل موارد ذیل است:

• آب

مهمترین ماده ای که در شستشوی قالی به کار می رود آب است. در صورتی که آب وجود نداشته باشد شستشو به هیج وجه امکان پذیر نمی باشد. صابون ها در هنگام شستشوی فرش به حالت نمک نا محلول کلسیم و منیزیم در می آیند و این امر باعث می شود تا قدرت شویندگی آن کاهش می یابد و فقط بوسیله سختی مناسب آب است که می توانیم فرآیند شستشوی فرش را تسهیل بخشیم. برای شستن منسوجات معمولا از آب با سختی کمتر از ۷ استفاده می شود.

• مواد شوینده

ماده شوینده یکی از مهم ترین پارامترهای شستشو فرش است. مواد شوینده قالی باید دارای قابلیت انحلال بالا باشند زیرا چنانچه فاقد این خاصیت باشند در هنگام شستشوی فرش، به لا به لای آن نفوذ کرده و باعث پوسیدگی فرش می شوند. بیشتر مواد شوینده قالی خاصیت قلیایی دارند البته بهتر است از مواد شوینده ای استفاده شود که خاصیت اسیدی و بازی آنها متعادل بوده و خنثی باشند.

• مواد قلیایی

این مواد در غلظت، دما و زمان زیاد وارد واکنش های شیمیایی می شوند که این موضوع باعث آسیب رسیدن به بافت فرش می شود. غلظت و دمای مواد قلیایی که برای شستشوی فرش استفاده می شود باید به طور مرتب کنترل شود. از مهم ترین مواد قلیایی که به منظور شستشوی فرش مورد استفاده قرار می گیرد سود سوزآور است. این ماده می تواند باعث رنگ پریدگی الیاف رنگی فرش شود. سازمان ملی استاندار ایران استفاده از مواد قلیایی مثل سدیم بیکربنات را ممنوع کرده است.

• مواد احیا کننده

در فرآیند رنگ بری فرش از مواد احیاکننده استفاده می شود. یکی از متداول ترین این مواد، هیدرو سولفیت سدیم است. این ماده باعث می شود تا الیاف پشمی فرش کم رنگ شده و پیوند دی سولفیدی آن از بین برود.

این واکنش شیمیایی در محیط قلیایی افزایش می یابد و موجب افزایش تخریب لیف می گردد.

به همین علت در هنگام استفاده از مواد احیاکننده در شستشوی قالی باید از اسید استیک به منظور خنثی نمودن محیط استفاده شود و یا اینکه مدت زمان آبکشی فرش را افزایش داد تا این ماده بطور کامل از الیاف فرش خارج شود.

• مواد اکسید کننده

از جمله این مواد، ترکیبات کلردار را می توان نام برد که استفاده زیاد از آن باعث تخریب الیاف پشمی می شود. کلر باعث فلس زدایی و افزایش جلای ظاهری فرش می شود. بهترین موادی که برای شستشو فرش توصیه می شوند، مواد شوینده فرش می باشد. شوینده های فرش با مارک های متنوع و زیادی در بازار موجود است. مواد شیمیایی موجود در شوینده های فرش بدون آسیب رساندن به بافت فرش، لکه ها و آلودگی آن  را به راحتی از بین می برد.

 مزایای استفاده از شوینده های فرش چیست؟

فرش مانند تمام وسایل منزل نیاز به شستشو و تمیز کردن دارد. شستشوی فرش بدون تغییر در ظاهر و رنگ آن یکی از مهم ترین دغدغه های افراد است. استفاده از مواد شوینده با کیفیت بهترین راه حل به منظور تمیز کردن فرش ها است. مواد شوینده آلودگی را از روی فرش پاک کرده و به ماندگاری آن کمک می کند. از دیگر مزایای استفاده از مواده شوینده می توان موارد زیر را نام برد:

• شستشوی فرش با کیفیت بالا

• از بین رفتن لکه های رنگی

• نرم شدن فرش

• از بین رفتن چربی های فرش

• عدم تغییر در رنگبندی فرش

یک از متداول ترین آلودگی های فرش، چربی هایی است که بواسطه ریخته شدن مواد غذایی بر روی فرش بجای مانده است. برای از بین بردن لکه های چربی از روی فرش بایستی از مواد شوینده با کیفیت استفاده شود. این مواد بدون اینکه به بافت فرش آسیبی وارد کند باعث شکسته شدن سلول های چربی و از بین رفتن آن می شود. البته باید توجه داشت که فرآیند لکه گیری فرش به مرور زمان سخت تر می شود و بهتر است بلافاصله پس از آلودگی فرش اقدام به شستشوی آن کنید.

یکی از دغدغه های افراد در هنگام شستشوی فرش، تغییر رنگ آن است. بعضی از فرش ها در هنگام شستشو رنگ پس می دهند. استفاده از مواد شوینده با کیفیت مانع از رنگ دادن اینگونه فرش ها می شود. بهتر است در هنگام خرید مواد شوینده به اصل بودن و همچنین ترکیبات آن توجه کنید.

در بازار، مواد شوینده فرش با برندهای مختلف و متنوعی وجود دارد. مواد شوینده در نوع مواد بکار رفته و همچنین سطح تمیز کنندگی با یکدیگر تفاوت دارند. در قالیشویی ها نیز با توجه به نوع فرش، میزان تراکم و کیفیت آن از مواد شوینده مناسب آن فرش استفاده می شود. مواد شوینده را بر اساس معیارهای زیر دسته بندی کرد:

• ترکیبات شیمیایی به کار رفته در آن
• قدرت پاک کنندگی و تمیز کنندگی آن
• نوع کاربرد آنها
• شرکت سازنده آن
• نحوه بسته بندی

ویژگی های مواد شوینده برای فرش و موکت

مواد شوینده فرش و موکت باید ویژگی های ذیل را داشته باشند:

• دارای قدرت پاک کنندگی بالای لکه ها و از بین بردن جرم های روی سطح فرش و موکت باشند.
• دارای رایحه و عطر مناسب برای خوش بو کردن فرش و موکت باشد.
• سبب خوردگی و خرابی موکت و فرش نشود.
• دارای خاصیت نرم کنندگی باشد.

• با انواع دستگاه های قالی شویی وموکت شویی سازگاری داشته باشد.

• بتوان به دو روش مکانیزه و غیرمکانیزه کار شستشوی موکت و فرش را انجام داد.

• PH آن اسیدی و قلیایی نبوده و به صورت خنثی باشد.
• مقرون به صرفه بوده و انحلال آن در آب بالا باشد.
• میزان کف تولید شده قابل کنترل باشد.
• در بسته بندی های مختلف قابل دسترس باشد.
• در مدت زمانی کوتاه از روی فرش و موکت خشک شود.

پودر قالیشویی

شاید برای شما جالب باشد که بدانید به منظور شستشوی فرش و خدمات قالیشویی از  چه موادی استفاده می شود. در اینجا به بررسی یکی از متداول ترین مواد شوینده فرش یعنی پودر قالیشویی می پردازیم.

در بسیاری از قالیشویی ها از پودر به منظور شستشوی فرش استفاده می شود. اما آیا به راستی از پودر های لباس شویی جهت شستشوی فرش و موکت استفاده می شود؟

باید به این نکته اشاره کرد که شستشوی فرش ها در قالیشویی ها با پودر رختشویی و یا لباس شویی انجام نمی پذیرد. پودر های شستشوی فرش در حجم های بالا به صورت جعبه  ای و عمده فروخته می شوند.

پودر هایی که در قالی شویی مورد استفاده قرار می گیرد، ویژه شستشوی فرش و موکت هستند و دارای آنزیم های قوی برای انواع لکه های چربی و … می باشد. این پودر ها در فروشگاه های عمومی موجود نمی باشند و شرکت های تولید مواد شوینده ایرانی و خارجی آن را مخصوص کارخانه های قالیشویی ها و مراکز صنعتی تهیه و تولید می کنند.

امروزه از پودر قالیشویی کمتر استفاده می شود؛ اما هنوز در برخی قالیشویی ها و جهت مصارف خاص استفاده می شود. به کار بردن پودر به منظور شستشوی فرش های ماشینی جدید، فرش های دستباف رنگ ده و یا ابریشمی توصیه نمی شود. شستشوی این نوع از فرش ها با پودر موجب خشکی و سفت شدن آن می شود.

• استفاده از پودر قالیشویی جهت شستشوی فرش های ماشینی منجر به زرد شدن متن و ریشه فرش می شود. (در اصطلاح گفته می شود که فرش زرداب پس می دهد)
• استفاده از پودر به منظور شستشوی فرش های دستباف رنگ ده، موجب رنگ دهی و تداخل رنگ شدید آن می شود.
• شستشوی فرش های ابریشمی با پودر باعث تداخل رنگ، خشکی و زبر شدن آن می شود.

پودر مخصوص قالیشویی چه ویژگی هایی باید داشته باشد ؟

از پودر مخصوص قالیشویی به منظور شستشوی فرش های مختلف استفاده می شود. همانطور که قبلا ذکر شد، مواد شوینده نقش زیادی در چربی زدایی، درخشندگی و تمیزی فرش دارند. این مواد شوینده شامل پودر رختشویی، کلر و… می باشند که هرکدام دارای مزایا و معایب خاص خود می باشد. در حالت کلی انتخاب پودر مناسب جهت شستشوی هر فرش به جنس و نوع الیاف آن بستگی دارد.

در قالیشویی ها معمولا از پودرهای فله مخصوص شستشوی فرش که مناسب برای استفاده در قالیشویی های می باشند، استفاده می کنند. این پودرها دارای ویژگی های می باشند که نمی توان از آن جهت مصارف خانگی استفاده نمود.

پودر های فله مخصوص قالیشویی ها عمدتا توسط شرکت های ایرانی تهیه و تولید می گردند.

این پودر های شستشو باید قابلیت پاک کردن انواع لکه ها مانند لکه آدامس، شمع، جوهر، نوشیدنی، مایعات شیرین، لکه تخم مرغ، لکه ادویه، کاکائو، بستنی و … را داشته باشد. همچنین این پودرها نباید موجب ترکیب رنگ یا از بین رفتن رنگ فرش شوند. پودر مخصوص قالیشویی باید فاقد خاصیت قلیایی باشد زیرا منجر به آسیب رساندن به بافت و الیاف فرش می گردد.

شامپوفرش

شامپوفرش یکی از متداول ترین مواد شوینده می باشد که امروزه در شستشوی فرش از آن استفاده می شود. در این مقاله انواع شامپوفرش، نحوه استفاده از آن و برخی مضرات آن را بررسی خواهیم کرد.

فرش‌ها جزئی جدایی‌ناپذیر از دکوراسیون ایرانی می باشند و البته کثیفی و آلودگی نیز جزئی جدایی ناپذیر از فرش ها می باشد .زیرا به طور مداوم با فرش‌ها در ارتباط هستیم و به هر علتی ممکن است که فرش ها آلوده، کثیف و یا لکه بشوند.

چنانچه آلودگی و کثیفی‌های روی سطح فرش به اندازه ای نیست که نیاز به شستشو توسط قالیشویی داشته باشد می‌توانید آن را با استفاده از شامپو فرش در خانه بشورید.

انتخاب شامپوفرش خانگی :

در فروشگاه ها انواع مدل های شامپو فرش خانگی موجود می باشد. شامپوفرش های خانگی با فرمولاسیون خاص و سبک برای شستشو و لکه برداری های ساده از فرش مناسب است. شما می توانید با توجه به نیاز خود شامپوفرش مناسب را از بازار تهیه نمایید.

تفاوت شامپوفرش خانگی با شامپوفرش صنعتی:

شامپوفرش های خانگی تفاوت های بسیار زیادی با شامپوفرش های صنعتی دارند. برخی از این تفاوت ها عبارتند از:

• شامپوفرش های خانگی در حجم کوچک و برای مصارف خانگی تولید می شوند اما شامپو فرش های صنعتی در حجم بزرگ به صورت بشکه ای و دبه ای و مخصوص قالیشویی ها تولید می شود.

• شامپوفرش های خانگی دارای فرمولاسیون ضعیف تری می باشند اما شامپو فرش های صنعتی فرمولاسیون های قوی تری دارند.

• قیمت شامپوفرش های خانگی ارزان تر از شامپو فرش های صنعتی است.

نحوه شستشوی فرش با شامپوی فرش در منزل:

قبل از هر کاری، ابتدا فرش را کاملا با جاروبرقی تمیز کنید تا تمام گرد و غبارهای آن از بین برود. برای استفاده از شامپو فرش بهتر است آن را به نسبتی که در دستورالعمل روی قوطی شامپوفرش درج شده با آب ترکیب نمایید و سپس آن را هم بزنید تا کف کند. (دقت کنید که با توجه به فرمولاسیون شامپوفرش نسبت ترکیب با آب متفاوت است)

بعضی افراد برای استعمال شامپوفرش از سطل و بعضی دیگر از قوطی اسپری استفاده می کنند. این مورد کاملا بسته به سلیقه شخصی شما دارد. برای کشیدن شامپوفرش بر روی فرش معمولا از اسفنج، اسکاچ ابری و یا پارچه نخی (که رنگ پس نمی دهد) استفاده می شود.

از آنجائیکه  فرش ها (و موکت ها) دارای الیاف گوناگونی می باشند، شامپوی فرشی که انتخاب می کنید باید با الیاف فرش یا موکت شما سازگاری داشته باشد. (البته باید توجه نمود که اکثر شامپوفرش ها با الیاف متفاوت سازگاری دارند) برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید برچسب فرش و همچنین شامپوفرشتان را مطالعه نمایید.

مضرات شامپو فرش:

اگر در منزل فرش را شامپوفرش می کشید و فرش را آبکشی نمی کنید؛ باید در نظر گرفت که شامپو در الیاف فرش باقی می ماند و باعث برخی حساسیت ها مانند ترک پا می شود. همچنین در مدت زمان طولانی موجب کم رنگ شدن(بور شدن) فرش می شود. محققان معتقدند خانواده‌هایی که فرزند کوچک و یا نوزاد دارند نباید فرش را در منزل شامپو فرش بکشند و فرش ها پس از شستشو باید آبکشی شوند تا موجب حساسیت پوستی نشوند.

مزایای شامپوفرش :

اگرچه مضرات شامپوفرش می تواند باعث بروز مشکلات در برخی افراد شود اما شامپوفرش مزایای بسیاری دارد که برخی از آن ها عبارتند از:

• شامپوفرش برخلاف پودر، فرش را خشک و سفت نمی کند.
• شامپوفرش رنگ فرش را کدر نمی کند.

• شامپوفرش موجب زرداب در فرش نمی شود.